startAktualnościOstatni dzwonek na dochodzenie roszczeń majątkowych
Aktualności
22
11
2022
Ostatni dzwonek na dochodzenie roszczeń majątkowych
Zbliżający się koniec roku jest istotnym momentem dla wierzycieli bowiem to właśnie w tym okresie mogą ulec przedawnieniu ich roszczenia względem swoich dłużników. Celem uniknięcia sytuacji kiedy to dochodzenie roszczeń na drodze sądowej będzie znacząco utrudnione, konieczna jest kompleksowa weryfikacja wszystkich spraw celem skierowania ich na drogę sądową jeszcze przed sylwestrem.

Pierwszorzędnie należy sprecyzować, że fakt upływ terminu przedawnienia nie jest jednoznaczny z wygaśnięciem roszczenia. W takiej sytuacji wierzytelność zmienia swój charakter i staje się tzw. zobowiązaniem naturalnym, które również może być przedmiotem postępowania sądowego. Roszczenie takie wygasa w momencie jego spłaty, a dłużnik nie może domagać się jego zwrotu od wierzyciela powołując się na przedawnienie. Niemniej w trakcie procesu sądowego dłużnik (pozwany) ma możliwość powołania się na zarzut przedawnienia co wiąże się z oddaleniem roszczenia w wydaniem wyroku oddalającego. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku kiedy dłużnikiem jest osoba fizyczna, a wierzycielem jest przedsiębiorca, wówczas Sąd z urzędu bada czy roszczenie jest przedawnione, zatem w takiej sytuacji wytoczenie powództwa o przedawnioną wierzytelność zawsze będzie się wiązało z oddaleniem powództwa. W praktyce właściwie w każdej takiej sytuacji wspomniany zarzut zostaje podniesiony zatem wierzyciel dysponujący przedawnionym roszczeniem ma znacznie ograniczony wachlarz możliwości w dochodzeniu swoich roszczeń, często właściwie uniemożliwiający skuteczne dochodzenie swoich należności – dlatego tak istotne jest ówczesne przekazanie sprawy prawnikom oraz w razie konieczności wystosowanie powództwa sądowego.

Terminy przedawnienia poszczególnych roszczeń są zależne od ich charakteru oraz podstawy prawnej.  Podstawowy termin obowiązujący w obrocie wynosi 6 lat jednak w przeważającej większości sytuacji zastosowanie będzie miał termin 3 letni, który dotyczy roszczeń okresowych takich jak np. roszczenie o czynsz najmu oraz dotyczący roszczeń pomiędzy przedsiębiorcami. Należy mieć jednak na względzie, że wspomniane regulacje mają charakter ogólny i aktualne przepisy przewidują szereg przepisów szczególnych, która znajdują zastosowanie w zakresie konkretnego roszczenia.

I tak należy pamiętać, że roczny termin przedawnienia będzie obowiązywał m.in. dla roszczeń z tytułu:

  • umowy przewozu oraz transportu krajowego;
  • umowy spedycji;
  • roszczeń związanych z umową najmu np. o przywrócenie lokalu do stanu poprzedniego lub o zwrot nakładów;
Dwuletni termin przedawnienia będzie miał natomiast zastosowanie m.in. dla następujących roszczeń:

  • z tytułu umowy o dzieło (termin biegnie od dnia oddania dzieła, a w przypadku gdy przedmiot umowy nie został oddany w terminie  od dnia w którym miał być oddany);
  • z tytułu sprzedaż;
  • z tytułu umowy zlecenia;
  • z tytułu usług telekomunikacyjnych.

Należy jednak pamiętać, że powyższe zestawienie ma charakter poglądowy i w przypadku każdego roszczenia warto skonsultować się z prawnikiem celem prawidłowego ustalenia terminu przedawnienia. Przykładowo roszczenia z tytułu transportu międzynarodowego podlegają regulacjom Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR), zgodnie z którą takie roszczenie przedawnienie się upływem 15 miesięcy od dnia zlecenia transportu. Jak widać dla szeregu wierzytelności konieczne jest rzetelne przeanalizowanie sprawy celem ustalenia odpowiedniego terminu.

Niemniej najistotniejszy dla wierzycieli jest fakt, iż jeśli termin przedawnienia wynosi najmniej 2 lata, to mija on nie w momencie upływu dokładnie tego okresu, ale na ostatni dzień roku kalendarzowego. Tym samym wierzyciel zyskuje dodatkowy okres na dochodzenie swoich roszczeń, który tak naprawdę może wydłużyć się nawet o niecałe 12 miesięcy. Przykładowo jeżeli termin wymagalności roszczenia z tytułu sprzedaży upływa 2 stycznia 2020 r., to nie uległo ono przedawnieniu 2 stycznia 2022 r., a dopiero 31 grudnia 2022 r. Zatem wierzyciele w ramach wszystkich roszczeń, których koniec terminu przedawnienia  przypadał w czasie trwania 2022 roku, wciąż mogą dochodzić swoich roszczeń i wystąpić na drogę sądową z pozwem o zapłatę. Dlatego tak istotne jest przeanalizowanie swoich roszczeń właśnie z końcem roku, gdyż w wielu przypadkach może okazać się, że jest to ostatni moment na skuteczne dochodzenie swoich należności.

Niniejszy rok jawi się jako wyjątkowi pod kątem przedawnienia roszczeń, gdyż dzień 31 grudnia przypada w sobotę, a zatem zgodnie z obowiązującymi przepisami, termin przedawnienia roszczeń winien zostać przesunięty na następny dzień roboczy wolny od pracy tj. 2 stycznia. Niestety przedmiotowa wykładnia nie została utrwalona w orzecznictwie sądów oraz poglądach doktryny zatem zaleca się, aby sprawy przedawniające się z końcem roku 2022 skierować do Sądu przed 30 grudnia. Regulacja przewidująca przedawnienie roszczeń z końcem roku obowiązuje zaledwie od kilku lat i w orzecznictwie nie została jeszcze ugruntowana jednolita wykładnia w przedmiotowym zakresie. Wobec powyższego rekomendujemy podjęcie stosownych działań celem zabezpieczenia swoich interesów i podjęcie kontaktu z prawnikiem specjalizującym się w dochodzeniu roszczeń.
WRÓĆ keyboard_arrow_right