startAktualnościAmerykanizacja obrony koniecznej?
Aktualności
16
05
2017
Amerykanizacja obrony koniecznej?
Instytucja obrony koniecznej uregulowana została w art. 25 Kodeksu Karnego. Zgodnie z aktualnie obowiązującym brzmieniem wskazanego przepisu „nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem”, a zatem aby wyłączyć przestępczość czynu konieczne jest wykazanie przesłanek warunkujących wskazany kontratyp. Sprawca winien wykazać, że działa w obronie przed zamachem, który jest sprzeczny z prawem, a jego działanie ma bezpośredni związek z tym zamachem.

Obecnie ustawodawca doszedł do przekonania, iż korzystanie z przedmiotowej regulacji jest nadmiernie utrudnione, co może skutkować faworyzowaniem przestępców, a obywateli postępujących zgodnie z prawem stawia przed dylematem, czy ich działanie będzie usprawiedliwione okolicznościami, a więc de facto sprowadza się do ustalenia, czy broniąc najwyższej wartości jaką może być życie i zdrowie, postępują zgodnie z prawem. Uzasadniając projektowane zmiany Minister Sprawiedliwości podkreślił, iż „nie może być tak, że osoba powstrzymująca agresora, chroniąca swoje mienie, a przede wszystkim życie i zdrowie, własne i biskich, naraża się na odpowiedzialność karną”.

Przygotowana nowelizacja Kodeksu Karnego zakłada dodanie nowego przepisu zgodnie z którym „nie podlegałby karze ten, kto odpiera zamach związany z wdarciem się do mieszkania, lokalu, domu albo ogrodzonego terenu przylegającego do mieszkania, lokalu, domu, nawet jeśli przekroczy przy tym granice obrony koniecznej. Odpowiedzialność karna w takim przypadku groziłaby jedynie, gdyby przekroczenie granic obrony koniecznej było rażące”. Oczywiste wydają się skojarzenia z amerykańskim modelem prawnym, gdzie wtargnięcie na posesję uprawnia właściciela do podjęcia obrony względem intruza. Szczególnie warto zauważyć, że projektowany zapis zakłada odwrócenie ciężaru dowodowego. Dotychczas bowiem to korzystający z kontratypu obrony koniecznej winien wykazać, że spełnił przesłanki określone przez prawa. Natomiast zgodnie z projektowanym przepisem poniesienie odpowiedzialności karnej byłoby możliwe jedynie w przypadku rażącego przekroczenia granic obrony koniecznej, a zatem ustanowione byłoby domniemanie usprawiedliwionego działania sprawy w ramach kontratypu, natomiast przeciwnik procesowy winien wykazać, że granice obrony koniecznej zostały przekroczone w sposób rażący.

Źródło:
www.ms.gov.pl